PLANNINGSKUNST

Op safari heb je oog voor alles. Omdat het er thuis niet is, of omdat je er bedrijfsblind voor bent geworden. Survivalgidsen Jan en Jos nemen je mee op Safety Safari en werpen frisse blikken achter poorten en hekken. 

We waren laatst op een postmodernistische expositie. Enkele strekkende meters kleurige kunst. De kunstenaar van dienst bleek een planner. Hij wees ons de weg door zijn schepping. Aan de linker kant aanschouwden we zijn rustige, lege en verstilde periode. “Dat is het grove werk met weinig partijen: fundering aanbrengen en hoofdconstructie bouwen”, zo legde hij ons uit. Overzichtelijk en logisch, zoals je wilt dat het leven is. Maar dan verderop, meer naar rechts, wordt alles ineens freaky. Een tombola aan kleuren, niet netjes achter, maar chaotisch boven elkaar. Vragend kijken we de schepper aan. “Op een gegeven moment heb je ineens alle partijen nodig voor de realisatie. Van elektrotechnische en warmte-installateurs tot kozijnenstellers, plafond- en wandafhandelaars. Van isoleerders tot frezers. Van gietvloerenleggers tot spac-spuiters.”

Koorddansen
Als projectleider verdien je je geld niet met de scherpe inkoop van spullen maar met vlijmscherpe planning van mensuren. Tegenwoordig heet dat in goed Nederlands ‘lean management’. Dat ziet er uit als kleurige balken zwevend boven een tijdas. Het is koorddansen op een dunne tijdslijn. De ene partij is nog niet weg of de volgende komt al binnen. Iedereen doet zo snel en kort mogelijk zijn ding.
In de planning staan werkzaamheden dan niet achter maar op elkaar. Dat is vertikale planning leren we, al turend naar de bonte wand. We leren ook dat het leven van de planner een hel is. “Als iemand zich verslaapt, in de file staat of niet snel genoeg werkt, dan ga ik bellen om partijen te verschuiven.” De man is dus hele dagen aan het bellen. We hebben met hem te doen.

Struikelen
Niet alleen de planner heeft een rotleven merken we als we een rondje over het project maken. Op de werkvloer wurgt men elkaar bijna om voorrang te krijgen. Men spreekt elkaar niet aan maar snauwt in een veelheid van talen. Een frezer vertelt ons dat er boeteclausules in werking treden als je niet op tijd je klus doet en af hebt. Dit is geen werkplek maar een arena. Dit is pure survival of the fittest. Deze manier van werken leidt niet alleen tot veel stress (wat al erg genoeg is) maar ook tot ongevallen en beroepsziektes. Iedereen heeft continu zoveel haast dat opruimen er niet bij is. Je breekt je nek over de troep van je voorganger. Of je wordt bijkans doof van de herrie en astmatisch van het stof van de slijper terwijl je in alle rust en in schone lucht je warmte-installatie had kunnen plaatsen.

Horizontaal
De terugreis in de auto zwijgen we lang tegen elkaar. We spreken weer als we in een file belanden. Er wordt aan de weg gewerkt. Bijna beginnen we te mopperen, maar realiseren ons dan dat we geen haast hebben. Dat we van de rust kunnen genieten. Dat de wegwerker daar op een meter naast ons, met slechts een pion als bescherming, kwetsbaar is. Ook dat is het gevolg van vertikale planning. Een weg afsluiten en verkeer omleiden voor de veiligheid van wegwerkers is natuurlijk niet lean.
Als de file oplost vragen we ons af hoe het met de Sagrada Familia is. De Barcelonese kathedraal waar al een eeuw aan gebouwd wordt lijkt in niks op de toren van Babel die we vandaag bezochten.
Met horizontale planning kom je er dus ook.

Jan Snijder, survivalgids - veiligheidskundige – arbeidshygiënist
Jos Bus, survivalgids – communicator