Risico-implementatie

Op safari heb je oog voor alles. Omdat het er thuis niet is, of omdat je er bedrijfsblind voor bent geworden. Survivalgidsen Jan en Jos nemen je mee op Safety Safari en werpen frisse blikken achter poorten en hekken. 

Op Safety Safari met Jan en Jos

Een ongeluk zit weliswaar in een klein hoekje, maar als het eruit komt, doet het dat zelden onverwacht. Althans dat is het idee achter de RIE. Als je je als bedrijf netjes door de risicochecklist hebt getijgerd dan weet je waar de adders onder het gras, de haaien onder water en de leeuwen op de loer liggen en schuilen. De RIE moet die hele moordzuchtige dierentuin opsporen en maatregelen in gang zetten met als hoogste doel ongelukken en ziekte voorkomen. 

Volgens de Arbowet begint preventie dus bij risico-inventarisatie. 
Wat wij ons als survivalgidsen regelmatig afvragen als we weer eens door een bedrijf banjeren en medewerkers de ene na de andere halsbrekende toer zien uithalen… Werkt dat hele systeem? Als je de risico’s kent, ga je ze dan vermijden? Oftewel: leidt weten tot doen? Is er dus zoiets als een risicobewustzijn? Of is het andersom? Leidt doen tot weten? We gingen op onderzoek. Sterker nog: we deden een experiment.

Stoelgang
We waren laatst, voor de corona-ellende (lang geleden dus), op bezoek in een kantoor. Zo’n groot glanzend, glazen kolos. Eenmaal binnen struinden we van tuin naar tuin zonder maar een sprankje groen te zien. Auditief leken de kantoortuinen wel op echte tuinen: het was een gezoem en gekrakeel van jewelste. Niet voor niks waren er dan ook geluidsarme concentratieschuurtjes. In elk daarvan stond maar één bureau en zes stoelen. Een flexplek, geen twijfel mogelijk. Zes stoelen, elk met een naamsticker erop. Elke flexwerker een eigen stoel. Elke stoel een eigen instelling. Dat is makkelijker dan voor aanvang van het werk de stoel op je eigen maten en wensen instellen. 

Weet je wat we gedaan hebben? Echt leuk. Alle standen van alle stoelen veranderd. Zitvlak en armsteunen hoger en lager gezet, rughelling verdraaid. We waren de glazen plafonds nog niet ontvlucht of er kwam al een stroom aan verontwaardigde tot verwensende mail-, app- en telefoonberichten op gang. Plan geslaagd! Als antwoord stuurden we de gebruiksaanwijzing van de stoel. 

Oefening
Deze interventie werkte zo goed dat we bezig zijn een volgende arbo-guerilla-actie voor te bereiden. We denken aan een BHV-oefening. Dat is een repetitie voor het onverwachte maar gebeurt doorgaans gepland. Bij voorkeur net voor een vakantie of op een vrijdagmiddag. Gaat op zo’n moment het alarm en manen de in hesjes gestoken hulpverleners hun collega’s het pand te verlaten dan stribbelt de bedrijfskudde mee met het enthousiasme van een kind dat bloemkool moet eten. Enkele collega’s weigeren steevast mee te doen aan ‘die onzin-oefening’ omdat ze net de belangrijkste mail uit hun loopbaan moeten afmaken. 

Tien tegen één dat die carrièretijgers als eerste op de stoep staan als wij van het arbo-guerillateam, geheel onverwacht, op een maandag na de vakantie bijvoorbeeld, met een rookmachine het pand volpompen. Om het leereffect nog wat te vergroten hebben we uiteraard nog wat nooduitgangen gebarricadeerd. En her en der kronkelen wat lotusslachtoffers door de gangen.

Ongetwijfeld ontvangen we ook dan een stroom aan verontwaardigde tot verwensende mail-, app- en telefoonberichten. Als antwoord sturen we dan het BHV-plan.

Op safaRIE 
Deze experimenten leveren ons een nieuwe kijk op de RIE. Leert de diersoort mens van wat ze weet dat fout kan gaan? Of leert ze van wat ze voelt dat daadwerkelijk fout gaat? Juist ja. Dus weg met de risico-inventarisatie, leve de risico-implementatie!

Jan Snijder, survivalgids - veiligheidskundige – arbeidshygiënist
Jos Bus, survivalgids – communicator